We staan er niet altijd bij stil, maar de meeste leiders zijn ook volgers. Sta je daar wel bij stil, dan kan je uit dat gegeven veel leren over je eigen leiderschap. Dat kan je natuurlijk doen door feedback van jouw manager te vragen, maar er zijn ook nog andere manieren. Eén daarvan is het bewust observeren van jouw manager. Hoe pakt hij zijn taken aan? Wat gaat goed en wat kan volgens jou beter? Wat kan je gebruiken in je eigen leiderschap?

Jouw manager is jou één stap voor. Zijn functie kan in de loop van de tijd jouw functie worden. Wat zou dan een beter studieobject kunnen zijn dan juist jouw manager? Leer van zijn goede en minder goede kanten en deel met hem wat je waargenomen hebt. Hiermee geef je hem een spiegel, waardoor hij zijn leiderschap ook kan verbeteren en zijn kansen op doorstromen vergroot. Zowel voor hem als jou een voordeel.

Beschouw het bestuderen van jou manager als een proces met de volgende stappen:

1. Observatie
2. Rapportage
3. Gesprek
4. Leerpunten
5. Actiepunten

1. Observatie

Kijk en luister naar je manager. Maak veel en goede aantekeningen over wat je ziet en hoort. Wat waren de omstandigheden? Wat deed hij volgens jou goed? Wat zou jij zelf anders aangepakt hebben? Waarom denk je dat hij het op die manier gedaan heeft? Wat leer je daarvan voor je eigen leiderschap?

Om je observaties te structureren kan je ze opdelen in categorieën. De categorieën uit “The House of Leadership” zouden hier prima voldoen. Het volgende kan je als leidraad gebruiken, maar je kunt natuurlijk ook je eigen categorieën, die voor jou van belang zijn, bedenken.

Categorieën uit The House of Leadership, met voorbeeldvragen:

Bewustzijn:

• Hoe goed is hij zich bewust van zijn eigen capaciteiten en handelen?
• Hoe goed is hij zich bewust van zijn omgeving en de rollen die de diverse stakeholders daar in spelen?
• Hoe goed is hij op de hoogte van zijn Key Performance Indicators (KPI’s) en waar jullie je bevinden?

Communicatie:

• Hoe helder communiceert hij?
• Hoe gaat hij om met conflicten?
• Hoe weet hij zijn mensen te motiveren?
• Hoe goed kan hij luisteren?

Doelen:

• Zijn de doelen voor iedereen duidelijk?
• Zijn het logische en aansprekende doelen?
• Zijn de doelen in lijn met de organisatiedoelen?
• Zijn de doelen in lijn met de missie, visie en waarden?

Uitvoering:

• Zijn er concrete plannen om de doelen te bereiken?
• Weet een ieder wat er van hem/ haar verwacht wordt?
• Zijn er voldoende en de juiste middelen beschikbaar om de doelen te bereiken?
• Worden de mensen ingezet op werkzaamheden waar ze goed in zijn én plezier aan beleven?

Leren:

• Is er een open atmosfeer, waarin leren gestimuleerd wordt?
• Is er een goede mix van on the job leren en externe leermogelijkheden?
• Van wie leert de manager?
• Coacht hij zijn medewerkers?

Vertrouwen:

• Hoe goed is hij in het creëren en onderhouden van een veilige omgeveing?
• Doet hij wat hij zegt en zegt hij wat hij doet?
• Straalt hij vertrouwen uit?
• Mogen er fouten gemaakt worden?

Dit alles ziet eruit als veel werk, maar het zijn slechts suggesties. Je kunt je observaties natuurlijk indelen zoals jij het wilt en belangrijk vindt. Maak in ieder geval een overzicht van wat je goed en minder goed vindt en waar je nog vragen over hebt.

2. Rapportage

Vanuit alle observaties die je gedaan hebt, schrijf je vervolgens een helder rapport met de belangrijkste punten geordend naar categorie en belangrijkheid. Herken je patronen? Waar komen die patronen vandaan?

Zet het rapport constructief op, met als doel leerpunten te vinden, zowel voor jezelf als voor de geobserveerde manager.

Wees je ervan bewust dat wat je ziet, door jou gefilterd wordt. Beschrijf het daarom als jouw observatie, niet als een feit. Probeer per categorie de top 3 van observaties te bepalen en ga daarover in gesprek.

Het rapport dient niet als officieel document, maar als basis voor een goed en open gesprek.

3. Gesprek

Hier worden de nodige communicatievaardigheden van je verlangd. Hoe makkelijk kan je je manager uitnodigen voor een gesprek over jouw observaties ten aanzien van zijn leiderschap? Staat je manager open voor een dergelijk gesprek of ziet hij het meer als kritiek?

Goede leiders zullen jouw feedback waarderen en jou helpen er lering uit te trekken. Desondanks kan het verstandig zijn je manager al eerder van je project op de hoogte te stellen, zodat hij er al aan kan wennen.

Het gesprek moet gericht zijn op het begrijpen van wat leiderschap inhoudt, niet op het bekritiseren van bepaald gedrag. Luister daarom ook goed naar de feedback die jij weer krijgt op jouw observaties. Soms zijn dingen anders dan jij dacht.

4. Leerpunten

Tijdens het gesprek maak je aantekeningen. Hieruit kan je lessen voor jezelf en voor jouw manager destileren. Hoe pak je straks zelf je leiderschap richting jouw team aan? Ga je dingen veranderen? Hoe ga je ze veranderen? Wie betrek je daarbij?

Heb je je manager ook kunnen vertellen welke aspecten van zijn leiderschapsstijl je wel waardeert en welke niet? Zijn jullie stijlen hetzelfde of aanvullend? Wat kan je met die wetenschap? Wat kan jouw manager van jou leren? Hoe kunnen jullie (meer) als team optreden? Heb jij leden in je team waar jij moeilijk mee samenwerkt, terwijl jouw manager dat soepeler doet? Waar ligt dat aan?

Verzin zelf meer vragen die jou helpen je leiderschap te verbeteren.

5. Actiepunten

Als alles goed verloopt en er een atmosfeer van vertrouwen is, kunnen jullie actiepunten afspreken.

Misschien blijkt dat jij nog wel wat trainingen of coaching kunt gebruiken. Misschien gaat jouw manager nu ook zijn manager observeren om van te leren. Misschien zijn er al taken die jij van jouw manager over kunt nemen of moeten jullie meer als team optreden. Zou jouw manager een goede mentor voor jou kunnen zijn? Zou jij meer als klankbord voor hem op kunnen treden?

Zorg ervoor dat de observatie niet een eenmalige exercitie wordt, maar dat jullie er een continue leerproces van maken. Maak leren een prioriteit binnen de organisatie.

Laatste tip!

Vraag één of meerdere leden vanuit jouw team jouw leiderschap te observeren en te evalueren. Schenk het vertrouwen en spreek je waardering uit voor de feedback die je gaat krijgen. Ook als het in jouw ogen wat tegenvalt.

Blog in beeld (Haikudeck presentatie)

Succes met je leiderschap!