Diep in hun hart zijn er veel leidinggevenden die het liefst weer terug zouden gaan naar hun oude vertrouwde expertfunctie. De functie waarin ze wisten hoe het werk gedaan moest worden. Waar ze hun opleiding voor gevolgd hebben en ervaring in hebben opgedaan. Weg van het leiderschap. Het valt eigenlijk zwaar tegen en het lijkt meer op lijden dan leiden. Nog steeds doen ze het meeste van het oude werk nog en daar bovenop zijn er extra verantwoordelijkheden gekomen. Ze weten niet goed waar ze nou het hardst op afgerekend worden. Eén ding is wel duidelijk, het is geen prettig gevoel.

Vaak geven ze vorm aan het leiderschap op een manier die niet echt bij hun past. Ze weten niet hoe ze authentiek leiding moeten geven, dus luisteren ze naar de adviezen van hun baas of collega leidinggevenden. Soms werkt het, vaak niet. Als je leiding geeft op een manier die tegen je natuur in gaat, dan levert dat stress bij jou en je volgers op. Mensen hebben direct in de gaten wanneer je een niet passende rol speelt. Bewust zijn van wie je bent, hoe je denkt en waar je sterke en zwakke punten liggen is een eerste vereiste om je authentieke stijl te vinden. Het is de eerste stap richting goed leiderschap.

In mijn blog van vorige week heb ik laten zien wat de kosten van slecht leiderschap zijn. Daarmee heb ik duidelijk een gevoelige snaar geraakt. Nog niet eerder had ik een blogpost die zo vaak gedeeld werd en waar zoveel discussie uit naar voren kwam. Ook zorgde het voor een spectaculaire stijging van mensen die mijn profiel op LinkedIn bekeken.

Het MKB

Deze week sprak ik een klant uit het MKB hierover. Iemand die duidelijk bezig is het leiderschap in zijn bedrijf naar een hoger plan te brengen. Hij vertelde mij dat leiderschap vooral binnen het MKB echt een groot probleem is.
Bij sommige bedrijven omdat ze hard gegroeid zijn en de oorspronkelijke oprichter vooral ondernemer is. Als eenmansbedrijf begonnen en nu opeens met personeel. Hoe pak je dat aan?

Bij andere bedrijven is het vooral omdat het opleidingsniveau van de leidinggevenden in het MKB vaak niet hoger is dan op MBO niveau. HBO en hoger opgeleiden zouden eerder voor de grotere bedrijven kiezen (doorgroeimogelijkheden en salaris). MBO en VMBO hebben geen of weinig op leiderschap gerichte vakken in het pakket en houden zich vooral bezig met het opleiden voor een beroep.

Het MKB, de motor van onze economie, heeft in de achterliggende jaren grote klappen gekregen en veel bedrijven zijn daar aan onderdoor gegaan. Andere zijn flink gehavend uit de strijd gekomen. In deze jaren lag het accent vooral op overleven en bleven de investeringen in het opleiden flink achter. Misschien is dat wel één van de redenen waarom bepaalde bedrijven het niet gered hebben.

Nu de economie weer aan het groeien is, ook in het MKB, is het zaak om weer te investeren in het leiderschap. Echter sommige bedrijven willen nog steeds niet zien dat hun leiderschap voor verbetering vatbaar is en ze enorme risico’s lopen als ze geen actie ondernemen. Mocht je zelf twijfels hebben, lees dan mijn blog van vorige week nog eens na en kijk vooral naar de vragen die ik daarin stel. Het is zeer aannemelijk dat één of meerdere leidinggevenden tegen problemen aanlopen die invloed hebben op de betrokkenheid van de medewerkers. Laat dat niet doorsudderen, maar pak de problemen aan.

Gereedschap

Wat voor werk je ook doet, je hebt gereedschap nodig. Een accountant een laptop, een timmerman een hamer, een loodgieter een waterpomptang en een leidinggevende …? Tja, wat heeft een leidinggevende eigenlijk als gereedschap? Een wortel en een stok? Natuurlijk hebben de meeste leidinggevenden de nodige elektronica ter beschikking, maar het gereedschap van de leidinggevende bestaat vooral uit kennis, (voorbeeld)gedrag en vaardigheden. Allemaal zaken die aangeleerd worden. En dat aanleren kan goed gebeuren, maar ook vreselijk verkeerd. Zeker in het begin van het leidinggeven is het zaak dat dit aanleren goed gebeurt, dat scheelt in een later stadium een hoop (pijnlijk) afleren.

De manieren waarop dit aanleren kan, zijn legio. Je kunt het jezelf aanleren door zelfstudie (boeken, internet, artikelen) of je kunt hulp van buitenaf krijgen (je collega leidinggevenden, je manager, een coach of een trainer).

Net zoals een loodgieter een bus met verschillende gereedschappen heeft voor verschillende werkzaamheden, heeft een leidinggevende ook een arsenaal aan verschillende vaardigheden nodig om de verschillende aspecten van zijn vak naar behoren uit te kunnen oefenen.

Training

De MKB leidinggevenden zouden geholpen zijn met een goede basistraining waarbij de beginselen van goed leiderschap bijgebracht worden en ze oefenen met essentiële leiderschapsvaardigheden. Geen ingewikkelde theorie, maar praktische, direct toepasbare, vaardigheden.

Het begint met een goed bewustzijn van zichzelf en de omgeving waarin ze moeten acteren. Bewust van de eigen manieren van (samen)werken, communiceren, leidinggeven en denken. Bewust zijn van alle stakeholders en hun interesses en macht. Bewust worden van hoe met hen te communiceren. Weten wat je sterke en zwakke punten zijn.

Vervolgens gaat het er om dat je als leidinggevende heel goed weet te communiceren. Weten dat ieder mens zijn eigen filters op de communicatie heeft en hoe je daar het meest effectief mee om kunt gaan. Leren te luisteren naar wat er bedoeld wordt in plaats van te luisteren om te reageren. Goed luisteren is voor veel leidinggevenden (of mensen in het algemeen) een onderontwikkelde vaardigheid.

Een leidinggevende moet doelen kunnen stellen. Niet alleen voor zichzelf, maar ook voor het hele team. Hoe doe je dat en hoe zorg je ervoor dat de doelen een zo’n groot mogelijke kans krijgen gehaald te worden. Hoe stem je je doelen met elkaar en de organisatie af? Wat is een hiërarchie van doelen?

Na het stellen van de doelen, moet de leidinggevende ook manieren vinden om de doelen daadwerkelijk te halen. Er moet werk uitgevoerd worden. Hoe organiseer je dat? En hoe hou je bij dat je nog op schema zit?

Een leidinggevende moet bereid zijn levenslang te leren. Zowel van het werk dat hij doet als door de eerder genoemde kanalen (zelfstudie en formele training/ coaching).

Tenslotte, maar zeker niet het onbelangrijkst, een leidinggevende moet vertrouwen kunnen geven en krijgen, zonder daarbij naïef te worden.

Hoeveel leer je over deze “softe skills” op school? Over het algemeen weinig tot niets. Wil je in het MKB mee blijven doen, dan is het zaak de leidinggevenden goed op te leiden.

Ik denk graag met u mee.

Na het publiceren van mijn boek “Lead Between the Lines” vorig jaar, heb ik dit jaar een start gemaakt met De Leiderschap Tweedaagse, een tweedaags trainings – en coachingsevenement. Dit geef ik voor leidinggevenden met minimaal een MBO+ niveau en het helpt hen in twee dagen een eigen leiderschapsblauwdruk te maken.

Ik wil echter ook graag leidinggevenden met een MBO niveau of lager helpen, dus denk ik erover om ook voor deze groep een dergelijk programma op te zetten. Echter daarvoor heb ik wel feedback van u nodig. Herkent u de problematiek en wilt u er ook daadwerkelijk wat aan gaan doen? Als er voldoende behoefte aan is, dan ga ik aan de slag en ontwerp ik een MKB versie van De Leiderschap Tweedaagse. Eén die geschikt is voor VMBO en MBO niveau en nog meer het praktische accentueert.

Uiteraard kunt u bij Trainnovation/ Lessen in Leiderschap ook terecht voor een maatwerktraining of -coaching.

Internetlezing

Komende donderdag, 21 mei om 21.00 uur, geef ik op het internet een lezing (ook wel webinar genoemd) over de kosten van slecht leiderschap en wat je eraan kunt doen. Deze lezing is geheel gratis en interactief. Als u specifieke vragen heeft of gewoon graag meer wilt leren over de gevolgen van slecht leiderschap, dan bent u van harte uitgenodigd en kunt u zich via deze link inschrijven: Webinar – Stop slecht leiderschap!

Uiteraard zijn er in juni ook weer edities van De Leiderschap Tweedaagse. Hier vindt u informatie over De Leiderschap Tweedaagse: www.lesseninleiderschap.nl/evenementen

Veel succes met het leiderschap in uw organisatie en gun uzelf en uw leidinggevenden een uitweg in de richting van goed leiderschap. Het betaalt zich in vele opzichten dubbel en dwars terug!

Sjoerd de Waal
info@lesseninleiderschap.nl
06-28149402