Mooi hoor, dat gebruik van metaforen. Het maakt veel ingewikkelde zaken een stuk makkelijker te begrijpen. Maar soms is er wel sprake van oversimplificatie. Neem nou “De spin in het web” metafoor die zo vaak voor management- en leiderschapsrollen gebruikt wordt. Denk eens heel goed na, zou jij in je organisatie managers willen hebben die als een spin in een web functioneren?

Photo credit: Yogendra174 / Foter / CC BY

Op het oog lijkt het allemaal wel prima. Het web is de afdeling of het team en de spin de manager. Mooi plaatje. De manager heeft acht poten en houdt contact met alles wat er in het web (de afdeling/ het team) gebeurt. Als er ergens iets beweegt, dan voelt hij dat en onderneemt actie. Als er in het web iets beschadigt, schiet hij erop af en herstelt de schade. Het web is weer intact, de afdeling gered. Leve de spin! Leve de manager!

Als we dan toch met metaforen aan de gang zijn, laten we het dan nog even verder trekken naar de gehele organisatie. Als we die nou eens voorstellen als een struik met allemaal spinnenwebben, de afdelingen, met ieder zijn eigen spin in het centrum. Zie je het al voor je? Nee? Vooruit, nog een plaatje dan.

Photo credit: Larry Smith2010 / Foter / CC BY

Hoe zullen deze afdelingen en teams samenwerken? Zal de spin uit het ene web langs gaan bij de spin in het andere web? Zullen ze elkaar helpen bij het bouwen van hun webben (afdelingen) en het onderhouden ervan? Zo te zien zijn de afstanden veel te groot en bovendien, er is genoeg werk in het eigen web.

Andere gangbare metaforen voor deze situatie zijn eilanden, koninkrijken, kokers en silo’s. Deze associaties zijn over het algemeen niet echt positief. We hebben het dan vaak over niet functionerende organisaties, waarbij elke afdeling alleen maar naar zichzelf kijkt. Zie je de overeenkomsten met alle spinnenwebben met hun spinnen in het centrum? Koninkrijkjes hebben hun koningen, webben hun spinnen.

Weet je zeker dat je de metafoor nog wilt gebruiken in je werving & selectie of, erger nog, in je LinkedIn profiel? Lees dan vooral nog even verder.

We hebben gekeken naar de webben, laten we nu eens kijken naar de spinnen zelf, de managers.

Veel mensen hebben angst voor spinnen, ze vinden ze eng en lopen er het liefst met een grote boog omheen. Is dat ook het type manager dat je zoekt of wilt zijn?

Nadat de spin het web gesponnen heeft, wacht hij af tot er wat in zijn web vliegt. Veel bedrijvigheid zul je niet waarnemen. Hij zit stil ergens in een hoekje of misschien wel in het centrum van zijn web, daar waar de organisatie hem hebben wil. De spin is in hoge mate reactief. In dezelfde advertentie (of functieomschrijving) waar gevraagd wordt om “een spin in het web”, verlangen we ook een pro-actieve houding van de manager. Laat pro-activiteit nu precies het tegengestelde zijn van reactiviteit, dus wat willen we?

[tweetthis]Hij heeft en geeft geen hulp, onze manager. #leiderschap #spininhetweb[/tweetthis]

Wat gebeurt er als het web kapot gaat? Dan spint de spin gewoon weer een nieuw web volgens precies dezelfde methode. Dat doen we al eeuwen zo en dat gaat al eeuwen goed. Deze manager kent dus maar één manier van werken, webben bouwen en wachten tot er wat in vliegt. Is dat wat je zoekt in een manager? Volgens mij verwachten we ook flexibiliteit en innovativiteit. Als methode x niet werkt, proberen we methode y.

En hoe is het eigenlijk gesteld met de medewerkers van de spin? Wie helpen hem, of worden door hem geholpen, om de beste resultaten te realiseren? Ik zie een spin meer als een einzelgänger dan een teamplayer. Hij heeft en geeft geen hulp, onze manager. Is dat wat je voor ogen hebt? Schrap dan ook de regel “we zoeken een echte teamplayer”!

Photo credit: Irene Grassi (sun sand & sea) / Foter /CC BY-SA

Of zijn de medewerkers van de spin misschien die vliegen in het web? Die beestjes die eerst nog vol energie en mooie plannen rondvlogen in een wereld vol mogelijkheden? Die vliegen die nu verstrikt geraakt zijn in het web van hun manager, de spin? Ze hebben een vaste plek gekregen binnen de afdeling, hebben niks meer in te brengen en wachten tot ook het laatste restje leven uit hen gezogen is.

Lekker motiverend, zo’n “spin in het web”! Was het niet de bedoeling dat een manager zijn team zou ontwikkelen? Toch zijn er veel medewerkers die met het bovenstaande gevoel hun werk doen. Geen prettig idee lijkt me.

Nee, de manager als spin in het web heeft voor mij wel afgedaan. Ik hoop van harte dat je als organisatie niet op zoek bent naar dit type manager en je je als manager niet op deze wijze wilt profileren. Management en leiderschap zijn prachtig en hoognodig, maar beiden verdienen ze betere metaforen.

Prijsvraag!

Weet jij een betere, positievere, metafoor te bedenken? Eén die meer recht doet aan de activiteiten van managers en leiders? Ik ben erg benieuwd en wil de beste metafoor graag belonen met mijn boek Lead Between the Lines. Schrijf onder het artikel of op LinkedIn jouw metafoor en geef een korte uitleg waarom dit een betere metafoor is. Degene die de meeste positieve reacties van de andere lezers ontvangt, krijgt van mij Lead Between the Lines toegestuurd.

Ben jij zelf een manager en wil je je vak wel goed uitoefenen, dan ben je van harte welkom op De Leiderschap Tweedaagse. Meedoen aan De Leiderschap Tweedaagse maakt je natuurlijk niet van het ene op het andere moment een leider, maar geeft je wel de handvatten om je als een effectieve leider te ontwikkelen. Het uiteindelijke resultaat bepaal je toch zelf. Ik organiseer De Leiderschap Tweedaagse een paar keer per jaar. Kijk op de website voor de eerstkomende editie.

Succes met je leiderschap!