De eerste stap in een verbeterproces is erkenning. Erkennen dat er überhaupt iets te verbeteren valt. Voor leiderschap is dat niet anders. Voor veel leidinggevenden is leiderschap eerder een lijdensweg dan de droomjob die het voorheen leek. Toch is er hoop.

Van leiderschap naar lijdensweg

Je had ideeën van hoe leiderschap eruit zou zien, maar nu constateer je een gat tussen dat beeld en de praktijk. In het begin zat je vol plannen en je zou wel even laten zien hoe het moest. Je had er zin in. Inmiddels heeft de dagelijkse werkelijkheid hard toegeslagen en ben je alleen maar bezig problemen op te lossen. Eén van de grootste gevaren is om dit als normaal te gaan beschouwen. Je bent toch niet voor niets manager? Los het maar op!
Voor je het weet ben je alleen nog maar brandjes aan het blussen. Het ene brandje is nog aan het nasmeulen en de volgende laait al op. Rennen, want jij bent de verantwoordelijke persoon. Ben je net lekker aan het blussen, verandert het smeulende restje van daarnet weer in een uitslaande brand. Had je het toch niet voldoende geblust.

Dit is dagelijkse kost voor veel managers, te veel managers. Net als bij een falende brandweer, begint het publiek dan te morren. Binnen organisaties uit zich dit in demotivatie en een houding van “ze zoeken het maar uit!” Dit zorgt weer voor een nog hogere druk van de laag boven je, je gaat nog meer je best doen en je medewerkers gaan zich nog harder verzetten (al dan niet openlijk). Je komt in een neerwaartse spiraal. Klanten komen met klachten en leveranciers schreeuwen om je aandacht. Collega-managers kunnen of willen je niet helpen, omdat ze het zelf al zo druk hebben.

Van ontkenning naar erkenning

In verbeterprocessen is één van de fases van verandering “ontkenning”. Je probeert redenen te vinden waarom de situatie “normaal” is en dat verandering niet nodig is. Als je daarin blijft volharden, dan gaat de neerwaartse spiraal gewoon verder, totdat jij niet meer kunt. Herken je de hierboven omschreven situatie (misschien net iets minder heftig), dan is de stap naar “erkenning” nog een kleine en ligt de weg open om de situatie te verbeteren.

Je hoeft het niet van de daken te schreeuwen dat je een probleem hebt, maar besef dat je slechts één van de velen bent die hiermee worstelt. Veel mensen blijven hangen in de ontkenning, omdat ze niet graag toegeven dat ze iets niet weten of kunnen, zeker wanneer dat hun dagelijkse werk betreft. Als je denkt dat jouw situatie uniek is, bedenk dan dat veel unieke situaties juist heel algemeen zijn. Veel andere managers worstelen met dezelfde problemen als jij.

Van efficiënt naar effectief

Er zijn al heel wat onderzoeken geweest die aangetoond hebben dat het niet best gesteld is met de medewerkersbetrokkenheid in organisaties. Afhankelijk van het onderzoek en het betreffende land zit de betrokkenheid tussen de 10 en 30%. Denk je dat het Nederland aan de hogere kant van de schaal zit, dan moet ik je teleurstellen. Het zit eerder rond de 10% dan rond de 30. Eén van de belangrijkste oorzaken die hiervoor aangewezen wordt, is de direct leidinggevende.

Au!!

Dan denk je dat je zo goed je best doet als manager en is dit je dank! Zou het kunnen zijn dat de meeste managers hun best doen op precies de verkeerde dingen? Zijn ze misschien wel heel erg druk, maar niet zo effectief?
Je kunt wel heel efficiënt zijn, maar als dat op zaken is die geen waarde toevoegen, dan is dat vrij zinloos. Misschien wordt het tijd om eens anders tegen leiderschap aan te kijken. Misschien moet de focus op details zo nu en dan plaats maken voor het aanschouwen van het grote geheel. Misschien moet je niet overal bovenop willen zitten, maar anderen ruimte bieden zich te ontwikkelen. Dit kan veel frustraties wegnemen! Misschien moet je als manager …

Van “to-do” naar “not-to-do”

Zou één van de redenen voor je hoge werkdruk kunnen zijn dat je teveel zelf wilt doen? Het is toch jouw verantwoordelijkheid? Jij moet toch alles kunnen?

Waarom heb je dan een team???

Maak gebruik van de talenten en capaciteiten van je team en besef dat je team niet alleen maar bestaat uit de mensen waaraan je leiding geeft! Erken dat je teamleden op veel zaken veel beter geëquipeerd zijn dan jij en waardeer ze daarvoor. Vertrouw op hun competenties en laat ze zich verder ontwikkelen in de richting waarin hun passie ligt. Mensen willen het gevoel hebben dat ze een bijdrage leveren die ertoe doet. Stel ze daartoe in de gelegenheid.
Begrijp dat iedereen zijn of haar eigen voorkeuren heeft en zorg dat je erachter komt wie zich waarin wil ontwikkelen en wie welke werkzaamheden leuk of interessant vindt. De manager die weet wat de voorkeuren binnen het team zijn en daarop in weet te spelen, is de manager voor wie het team door het vuur gaat. Het is de manager die veel uit de to-do lijstjes weet over te hevelen naar degenen die die taken met liefde uitvoeren. Zo krijgt de manager de tijd om zich te richten op effectief leiderschap en het team de mogelijkheden zich te ontwikkelen. Het mes snijdt aan beide kanten.

Van lijdensweg naar leiderschap

Wil je na deze eerste stap van erkenning door naar het verbeteren van je leiderschap? Ruim dan tijd in voor reflectie. Sluit je op gezette tijden af voor alle afleiding en ga bewust nadenken. Denk na over wat er van je verwacht wordt en wat je van anderen mag verwachten. Breng in kaart waar jouw sterke en minder sterke punten liggen en hoe je daarmee om moet gaan. Kijk naar de (brein)voorkeuren van jezelf en je team en denk na hoe je die zo effectief en efficiënt mogelijk in kunt zetten. Ga in gesprek met je team en andere stakeholders (collega managers, de laag boven je, klanten, leveranciers, etc.). Begrijp de kracht van synergie. Schenk vertrouwen aan de mensen met wie je werkt en bouw samen aan een stevige fundatie voor de toekomst. 

Begrijp je wat je moet doen, maar zie je nog niet hoe, dan help ik je graag verder. Ik heb net als jij geworsteld en heb in de achterliggende decennia veel kennis en ervaring opgedaan, die ik nu inzet om managers zoals jij verder te helpen. In 2014 heb ik Lead Between the Lines geschreven. Dat boek helpt je om een stevige stap vooruit te maken. In 2015 schreef ik samen met Ingvar Jónsson The Whole Brain Leader. In dit boek gaan we dieper in op transformationeel leiderschap door middel van whole brain thinking en coaching.

Succes en maak van je leiderschap geen lijdensweg!